Mijn eigen wijsheden over het creatieve proces
Het creatieve proces is het meest complexe proces wat ik meegemaakt heb, en m’n hele leven nog ga meemaken. Ik probeer het te begrijpen, er grip op te krijgen om het zo optimaal te kunnen benutten. Helaas loopt het niet volgens regeltjes in boekjes, maar er zijn wel dingen die je kunt doen om je proces in goede banen te leiden.
Op school heb ik eens een seminar gevolgd van een week wat ging over dit proces, maar zelfs een week is nog kort genoeg om het te begrijpen. Daarbij werkt het ook voor iedereen weer anders. Toch vind ik na 3 jaar kunstacademie dat ik wel eens mijn eigen wijsheden mag delen. Want als ik het al 3 jaar uit houd op een school der kunsten dan moet er wel iets zijn dat er goed gaat, toch?
De wijsheden van Ali om creatievelingen op weg te helpen
Voor iedereen die ook maar íets doet wat met creativiteit te maken heeft. Van fotograferen tot punniken. Van illustreren tot macramé. Je snapt me.
Forceer niks
Dat ten eerste. Want dan word je alleen maar héél erg chagrijnig. Echt.
Werk niet naar het eindresultaat
Ik hoor je denken: Maar, ik maak en creëer toch om een eindresultaat te hebben waar ik trots op ben? Klopt. We streven allemaal naar het mooiste, het grootste en het beste. Het is soms moeilijk om te begrijpen maar het proces ernaartoe is net zo belangrijk. Aanpassen, bijwerken, aanscherpen, schrappen etcetera. Het risico van werken met een eindresultaat in je hoofd is teleurstelling. Teleurstelling omdat het niet aan je verwachtingen voldoet. Werk in stapjes. Houd een werkboek bij. Evalueer af en toe wat je tot nu toe hebt. En hoe je verder wilt. Kijk of je nog op de goede weg bent, of toch een totaal andere richting op wilt.
Inspiratie bekijken is fijn, maar beperk het
Als je vast zit is er soms niks fijners dan het bekijken van inspiratie. Het doorbladeren van tijdschriften, het afstruinen van het internet opzoek naar andere mensen uit jouw vakgebied om te kijken hoe zij dingen aanpakken of het kijken van een documentaire van je favoriete kunstenaar. Allemaal dingen die ik heel erg aanmoedig, maar die je op een gegeven moment ook kunnen beperken in je denken. Ik merk bij mezelf dat wanneer ik te lang naar anderen kijk ik soms onbewust ga na-apen. En daar wordt niemand blij van. Na-apen is niet tof. Zelf de na-aper zijn is gewoon irritant, maar na-geaapt worden is nog irritanter. Iemand die net even hetzelfde zelfportretje maakt als jij, die net even dezelfde settings pakt bij portretten van anderen. Nee. Nee. Nee.
Eet cake. Taart. Alles met suiker. Dat is trouwens geen creativiteitsregel maar een levensregel.
Verveel je eens
Want dan ga je ineens zoeken naar nuttig tijdverdrijf, en beschouw je dat als waardevol.
Ruim je bureau niet op
Sorry maar even hoor, wie heeft dit óóit bedacht? Kijk, ik snap heel goed dat het helpt om ‘ruimte’ te creëren in je hoofd. Want rust in je omgeving is rust in je hoofd, blablablabla. MAAR. Wist je dat een rommelig bureau mensen juist creatiever maakt? Rommel zorgt ervoor dat je beter nadenkt, waardoor je productiever te werk gaat. Mijn eigen bureau is de grootste zwijnenstal ever, en als ik er aan de slag wil maak ik gewoon even een klein openingetje waar ik mijn laptop neer kan zetten zodat ik aan de slag kan. Als mijn bureau opgeruimd is, ziet het er zo uit. Alsnog een gezellige rommel. Van steriel opgeruimde omgevingen draai ik door en word ik knettergek.
Stel uit
Ga douchen, baantje trekken in het zwembad, hardlopen, dansen, onkruid wieden, koken, je vriendje een massage geven, de was opvouwen, winkelen, eten, taart bakken of gewoon een stukje fietsen. Ga iets simpels doen waar niet al te veel hersencapaciteit voor nodig is en neem afstand van je werk, vooral in drukke periodes. Dit zal voelen als uitstellen, maar onbewust gaat je brein nog steeds door met het verwerken van je creatieve proces, ook al heb je dat gevoel totaal niet! Gek hè? Dus, loop je vast? Stel uit. Van urenlang blindstaren kom je niet verder. Van eventjes afstand nemen wel, want gegarandeerd dat je tijdens je 14e baantje in het zwembad opeens tot een “AHA!”-moment komt. Mijn eigen “AHA!”-moment is onder de douche. Als Thomas thuis is brul ik snel mijn idee door het huis zodat ik het even kan delen en het daardoor niet vergeet.
Maar stel ook weer niet te ver uit. Geef jezelf een deadline.
Anders is het einde zoek, natuurlijk. Zonder deadlines geen stok achter de deur. Zonder deadlines minder drang om iets af te maken. Ik presteer als een malle als ik onder druk sta.
Ga de deur uit, leeg je hoofd, haal een frisse neus.
Onzekerheid is normaal
Groetjes van Miss Onzeker, maar door de jaren heen heb ik inmiddels wel flink in mijn oren geknoopt: onzekerheid is normaal en hoort erbij. Iedereen is onzeker. Echt. Je maakt, creëert, en legt daar je ziel en zaligheid in. Niet zo gek dat het voelt als twintig bakstenen in je gezicht als je een keer kritiek krijgt. Niet zo gek dat je die kritiek vervolgens gaat overanalyseren, tig keer opnieuw gaat afspelen in je hoofd. Maar: onzekerheid houd je tot op een zekere hoogte scherp in je werk, want je wil jezelf blijven verbeteren. Je wil er alles aan gedaan hebben om zelf achter je werk te kunnen staan. En daarbij zul je nooit naast je schoenen gaan lopen. En da’s best plezierig.
Doe dutjes
Dit heeft eigenlijk geen uitleg nodig want HALLOOHOOO DUTJES <3, maar voor ieder die nog niet overtuigd is: dutjes stimuleren het creatieve proces! Echt, heus, is wetenschappelijk aangetoond! Ook helpt het tegen hartfalen en het vermindert stress. Ga geen uren liggen ronken (guilty) maar houd het bij een half uurtje. Ga daarna weer fris aan de start. Neem desnoods een douche om wakker te worden.
Pin je niet vast aan tijdstippen
Als je om drie uur ’s nachts inspiratie krijgt, krijg je om drie uur ’s nachts inspiratie, en als daar iemand tussen durft te komen zwaait er wat. Creatieve sessies dienen nooit verstoord te worden. Nóóit. Als tiener zat ik al in mijn slaapkamertje tot diep in de nacht te krassen in een tekenboek. Nu lig ik soms tot diep in de nacht te tikken op mijn laptop, en i laf it.
Het zit in de kleine dingen
Kan zo op een tegeltje deze spreuk, niet dan? Maar fiets eens een andere route naar huis dan je gebruikelijke, luister eens andere muziek, kijk eens naar ander werk dan je normaal zou doen. Zonder je eens af. Wees eens alleen. Ga op reis. Oh en drink wijn. (Het zou zo een nieuw liedje van Spinvis kunnen zijn, deze alinea.) (Wacht, die laatste doen we nog even in het groot. Komt ‘ie.)
Drink wijn
Zo.
(Tenzij je onder de 18 bent natuurlijk.)
Tot zover m’n spreekbeurt over het creatieve proces. Ik ben trouwens alles behalve een expert, slechts een ervaringsdeskundige. Je mag m’n gebrabbel complete onzin vinden maar ik hoop natuurlijk dat ik je er verder mee kan helpen! Al is het alleen maar om dutjes sociaal geaccepteerd te maken. En m’n doordeweekse wijntjes met bestie Femke goed te praten.
P.s. ZOVEEL REACTIES OP DE WINACTIE holy moly! Officieel zou ik vandaag de winnaars mailen maar aangezien ik in Kopenhagen aan het vertoeven ben op dit moment, stel ik dit uit naar dinsdag. Jullie kunnen dus nog tot dinsdag meedoen!
Deze lijst ga ik uitprinten en naast mijn werkplek/puinhoop hangen, voor de momenten waarop ik het Officieel Niet Meer Zie Zitten en datgene waar ik mee bezig ben het raam uit wil gooien! :-)
Haha nice :D
Wat heerlijk om te lezen! Ik ben het helemaal eens met meer wijn en lekker naar buiten gaan. Als ik in de natuur ben krijg ik zo veel meer inspiratie!
Ja same! Lekker je hoofd leegmaken :)
Dit voelt als een opluchting & ik herken een hele hoop.. Ik ben niet de enige die onzeker is. YES HALLELUJA. Natuurlijk weet ik dat wel, maar om dit dan zo te lezen, denk ik ja ja ja , ja en dat , ohja en dat heb ik ook.. En je tips zijn echt toppie joppie!
Dikke zoen!
Altijd fijn om te weten dat je niet de enige bent, toch? ^_^
Nou ik vind dat je helemaal gelijk hebt, zo gaat het bij mij ook. Ik ben inmiddels afgestudeerd van de kunstacademie en heb in dit opzicht onwijs veel geleerd over het creatieve proces, maar ook over mezelf. Ik denk dat het bij iedereen ook weer op z’n eigen manier gaat :) Mooi stuk en heel veel plezier in Kopenhagen!
Haha wat super leuk geschreven! Ik doe zelf niet echt een creatieve opleiding maar dit soort tips komen altijd van pas!
Haha, echt geweldig geschreven dit! Ik herken echt heel veel dingen (die onzekerheid enzo), je helpt me hier echt verder mee :) Ook echt fijn dat je vervelen, andere dingen doen en het uitstellen gewoon hélpen!
Zo is dat, amen! Vooral het doen van dutjes, veel suikers eten enzooo :D
Supernutige tips, vooral het ‘eet suiker’-stuk ga ik zeker opvolgen!
Die “stel uit”-tip doet me denken aan deze tekening: http://www.evamouton.be/nl/blog/mijn-beroepsgeheim-in-de-standaard-der-letteren-22-02-2013/ :) Ik vind na-apen trouwens best oké, zolang je maar toegeeft dat je na-aapt en niet doet alsof je het zelf hebt bedacht. Gewoon als oefening, zeg maar.
Hahaha die tekening is supertof! <3
Wat een interessant stuk, dit kan me zeker helpen bij mijn eindwerk!
Leuk om te lezen! :)
Erg leuk en interessant artikel! Bij mijn nieuwe opleiding krijgen we nu les in ´creatief denken´ met allerlei stappen en technieken. Maar van uitstellen en wijn drinken horen we daar niet ;)
Oh echt? Dat kregen wij dus wel echt uitgebreid op de kunstacademie hahaha. M’n docent hamerde erop dat we in godsnaam gingen uitstellen. (Geen grap dit!)
Heel inspirerend, dankjewel! Ik ben nu voorzichtig weer begonnen met schrijven nadat mijn eerste bundel is uitgekomen, en ik kan nog wel wat wijsheden gebruiken!
Oh, rommel werkt bij mij echt avarechts, haha. Ik kan niet bezig als het niet opgeruimd is…
leuke tips:)
vooral die van taart eten is erg nuttig ja…;P
Wijn en suiker helpen altijd! En me net wel vastpinnen aan tijdstippen eigenlijk ook. Ik heb het een aantal keer geprobeerd, wachten op inspiratie die spontaan zou komen, maar helaas :-)
Wat een fijne en uitgebreide post, met zoveel bruikbare tips! Ik zit nu vooral in een heel saai proces: het leren van een tentamen haha. Maar ik ga dit zeker nog een keer erbij pakken.
Wat een leuke post! Ben zelf in 2011 al afgestudeerd aan de kunstacademie, maar op deze manier had ik het niet kunnen verwoorden. Erg herkenbaar allemaal. Prachtig op een rij gezet! Deze bewaren we :)
A-men! Ik kan me in ontzettend veel herkennen, (of dat iets goeds is weet ik niet) dus dit artikeltje ga ik even goed in mijn achterhoofd houden. Vooral het presteren onder druk; ik ben er ietsie te goed in. Het liefst zou ik een week van tevoren al klaar zijn, maar dat lukt me gewoon niet – dan wil ik weer van álles veranderen tegen de tijd dat het allemaal echt af moet zijn.
Ik vind dit echt een super fijn stukje, eentje die ik ga opslaan om later weer eens naar terug te kijken. Het creatieve proces is verschrikkelijk, en tegelijkertijd het allerbeste wat er is.
Herkenbaaaar! Fijn stukje weer dit en vooral: Enjoy Kopenhagen!
Wat een fijn artikel, ook heel herkenbaar! En natuurlijk goed om te horen dat een rommelig bureau hoort bij een creatief proces, want mijn plan was eigenlijk om mijn bureau eindelijk maar is op te gaan ruimen maar nu ik dit lees, blijf ik toch nog maar even zitten en schuif ik straks gewoon alles weer aan de kant, hihi. O en dat ‘na apen’ heb ik ook echt een hekel aan, sommige dingen, zoals DIY’s wil ik juist dat mensen dat na apen, maar sommige andere dingen van mijn blog of ander werk liever of eigenlijk gewoon niet!
Echt een fijn stukje de volgende keer als ik vast zit in een creatief proces, pak ik dit artikel er weer bij! Nog veel plezier trouwens in kopenhagen en geniet!
Dit wordt een lijstje om af te printen en binnen handbereik te houden (op mijn rommelig bureau)!
:D Vind ik leuk!
Laf it. Dat van dat bureau, dat is gewoon ook helemaal waar. Ik kan niet tegen een terrorzooi, maar dat steriele is ook helemaal niks inderdaad. Ik wil graag wat dingen om me heen hebben om naar te kijken. Maar eigenlijk zit ik nooit achter mijn bureau, bedenk ik me nu. Dus nouja. Hier heeft niemand iets aan. :’) Ik herken verder alle punten: het niet afdwingen, het naar buiten gaan, juist andere dingen doen, onder de douche tot een inzicht komen, dingen met suiker eten (pindakaas brownies) en tot diep in de nacht werken, als ik dat wil.
I feel you, sista! Vooral je stukje over inspiratie bekijken, ik zie dat zo vaak te ver gaan en dat is zo jammer. Het is heel mooi dat je tegenwoordig overal inspiratie kunt vinden, maar behalve het na-apen loop je ook het risico om zwaar gedemotiveerd te raken omdat je het gevoel krijgt: “zij zijn al veel verder dan ik”.
Wauw mooie foto’s maak je! Welke canon gebruik jij?
Thanks! De canon 5D met 50mm lens :)
Ik vind dit echt hele mooie tips, juist doordat ze niet zo voorspelbaar/vanzelfsprekend zijn. Mooie inzichten!
haha erg leuk geschreven! En ben het helemaal met je eens!! Leuk om eens een keer een meer persoonlijke wijsheid te lezen :)
Gr, Nikki
http://www.Sukhi.nl
Dit vind ik zulke goede tips, al staat het zo lijnrecht tegenover mij. Ik ben een onzekere perfectionist. Ik zou er eens wat meer een zooitje van moeten maken hier. Wat vaker gewoon even ontspannen, om daar weer meer kracht vandaan te halen om er iets moois van te maken!